idee Alle edities

We leven in de tijd van de ‘derde (of vierde) industriële revolutie’, of de ‘second machine age’. Grote veranderingen in economie en samenleving hebben ingrijpende gevolgen voor de beschikbaarheid, invulling en betekenis van werk. En voor de politieke keuzes die we moeten maken. Voor dit nummer van idee hebben we denkers en onderzoekers gevraagd om te reflecteren op belangrijke uitdagingen voor onze arbeidsmarkt. Met onder meer een interview met de internationaal gerenommeerde denker Carlota Perez (‘een gouden eeuw van slimme, groene groei ligt voor ons’), een optimistische robotvisie van een arbeidssocioloog, en een interview over de kansen en uitdagingen van de platformeconomie.

In dit nummer van idee staan de lokale democratie en het lokale bestuur centraal. Hoe vertalen we onze sociaal-liberale uitgangspunten naar ambities en initiatieven op lokaal niveau? Wat is er nodig om mensen in staat te stellen mee te beslissen, burgers goed te informeren en tegelijkertijd de belangen van minder zichtbare groepen mee te wegen? Met onder andere een interview met Wieke Paulusma, raadslid in Groningen, over haar initiatief voor coöperatieve wijkraden. Een bijdrage van oud-wethouder Ingrid van Engelshoven over de veranderde bestuurscultuur in de Hofstad sinds D66 daar in het college zit. En de geleerde lessen van een Vlaamse parlementariër bij het experiment met een burgerbegroting in Antwerpen.

Globalisering zit in de hoek waar de klappen vallen. Dagelijks verschijnen commentaren die het einde van de globalisering eisen en haar tot zondebok maken van iedere sociaaleconomische en culturele misère. Maar globalisering is geen autonoom proces dat zich volledig buiten onze invloedssfeer voltrekt. In dit nummer starten wij een discussie over ideeën voor betere globalisering, internationale samenwerking en Europese integratie. Zo schetst politiek econoom Philippe Legrain een positieve hervormingsagenda voor de stagnerende Europese Unie. En Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma schetst zijn agenda voor een werkelijk liberaal buitenlandbeleid, dat stevig verankerd is in onze waarden.

Ontwikkelingen met big data, het internet der dingen en biomedische technologie bieden fantastische mogelijkheden. Tegelijkertijd is niet alles wat technisch mogelijk is, ook wenselijk. In dit nummer schetsen we verschillende uitdagingen van de technologie van vandaag en morgen voor sociaal-liberalen. Zoals privacy, volgens de liberale Belgische staatssecretaris voor privacy een absolute voorwaarde om vrij te kunnen zijn. Daarbij: hoe houden we de digitale economie, die wordt gedomineerd door enkele internetreuzen, betwistbaar en open voor nieuwkomers? En hoe vrij en autonoom zijn we als we – online en offline – steeds meer worden gezien in 'profielen'?

Beschaving is een woord met meerdere betekenissen: we spreken erover als een samenleving met hoog ontwikkelde normen en waarden, maar beschaving is ook de omgangstoon, de manier waarop we met elkaar omgaan. Vanuit ons sociaal-liberale denken voelen we aan dat de overheid terughoudend moet zijn als het gaat over moraal, waarden en beschaving. De overheid is immers niet de hoeder van fatsoen en goede smaak, dat regelen mensen onderling. Maar wat doen we als het niet meer alleen gaat over fatsoen en goede smaak, maar over waarden en overtuigingen die aan de basis liggen van onze democratie en rechtsstaat?

Gezond zijn en gezond blijven: het is voor ons allemaal van levensbelang. Een goede gezondheid is voor ieder mens een basisvoorwaarde om je leven vorm te geven zoals je dat zelf wilt. Gezondheidszorg is echter meer dan het vakmanschap van een arts. Het is bij uitstek een morele, politieke en maatschappelijke kwestie. In dit nummer van idee leest u onder andere over het recht op ongezond leven, het ziek zijn als individuele of juist maatschappelijke opgave, en de noodzaak van een goed gesprek over de kosten van de gezondheidszorg.

Een uitdaging die de komende jaren steeds groter zal worden, is de rol van het algemeen belang als samenbindende factor in onze democratie. Het algemeen belang lijkt steeds meer te vervagen. Wie spreekt er nog over? Wie gaat hierover? En hoe komen we gezamenlijk tot een gedeelde invulling van dit algemeen belang? In dit nummer van idee leest u waarom het algemeen belang vanuit sociaal-liberaal perspectief belangrijk is, hoe we hieraan invulling geven en welke consequenties dit heeft voor bijvoorbeeld media, het onderwijs en de lokale politiek.

Van oudsher heeft Nederland zijn blik op het buitenland gericht. De wereld om ons heen is momenteel volop in beweging; in letterlijke zin met al die honderdduizenden mensen die op de vlucht zijn geslagen, maar denk ook aan IS, het Rusland van Poetin of de Griekse crisis. Wat betekenen deze ingrijpende veranderingen op het internationale toneel voor Nederland? Wat zou Nederland vanuit sociaal-liberaal perspectief bij voorrang moeten doen, en waarom? Dit herfstnummer van de Idee over onze “Veranderende wereld” laat zien dat een realistisch buitenlandsbeleid mét idealen ook mogelijk is.